ცდა 3. უმარტივესების გამრავლება სხვადასხვა ტემპერატურის პირობებში

შე­დე­გი: ბი­ოლ. IX. 8. მოს­წავ­ლეს შე­უძ­ლია გა­ა­ა­ნა­ლი­ზოს ურ­თი­ერ­თ­კავ­ში­რი ეკო­სის­ტე­მის კომ­პო­ნენ­ტებს შო­რის და იმ­ს­ჯე­ლოს ორ­გა­ნიზ­მე­ბის როლ­ზე ეკო­სის­ტე­მის სტა­ბი­ლუ­რო­ბის შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბა­ში.

 

ინ­დი­კა­ტო­რი: გა­ნარ­ჩევს მცე­ნა­რე­ებ­სა და ცხო­ვე­ლებ­ზე მოქ­მედ ძი­რი­თად გა­რე­მო ფაქ­ტო­რებს (მაგ: ტემ­პე­რა­ტუ­რა, გა­ნა­თე­ბა, წყა­ლი, საკ­ვე­ბი ნივ­თი­ე­რე­ბე­ბი).

 

რე­კო­მენ­და­ცია: სა­სურ­ვე­ლია სა­მუ­შაო შეს­რულ­დეს ჯგუ­ფებ­ში. ჯგუ­ფე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა და ჯგუფ­ში მოს­წავ­ლე­თა რა­ო­დე­ნო­ბა გან­საზღ­ვ­რეთ კლას­ში მოს­წავ­ლე­თა რა­ო­დე­ნო­ბის მი­ხედ­ვით.

 

რას ვიკ­ვ­ლევთ: რა გავ­ლე­ნას ახ­დენს ტემ­პე­რა­ტუ­რა ინ­ფუ­ზო­რია-ქა­ლა­მა­ნას გამ­რავ­ლე­ბის ინ­ტენ­სი­ვო­ბა­ზე?

 

ცდის მი­ზა­ნი: ინ­ფუ­ზო­რია - ქა­ლა­მა­ნას გამ­რავ­ლე­ბის ინ­ტენ­სი­ვო­ბის ტემ­პე­რა­ტუ­რა­ზე და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბის შეს­წავ­ლა.

 

ცდის­თ­ვის სა­ჭი­რო მა­სა­ლე­ბი:

მიკ­როს­კო­პი (F0423), მუდ­მი­ვი პრე­პა­რა­ტე­ბი (ზო­ო­ლო­გი­ა) - (FM4140) - ინ­ფუ­ზო­რია-ქა­ლა­მა­ნას მუდ­მი­ვი პრე­პა­რა­ტი (Pარამეციუმ. წ. მ), ინ­ფუ­ზო­რია-ქა­ლა­მა­ნას კულ­ტუ­რე­ბი, 4 სინ­ჯა­რა (F0176) ბამ­ბის სა­ცო­ბით, წყლის თერ­მო­მეტ­რი(F0332), პი­პე­ტი(F0461), ლუ­პა(F0116), PH ინ­დი­კა­ტო­რი(F0459).

 

ცდის მსვლე­ლო­ბა:

1. აიღეთ 4 სინ­ჯა­რა, ჩა­ას­ხით ნა­ხევ­რამ­დე წყა­ლი, და­ნომ­რეთ და მო­ა­თავ­სეთ შეძ­ლე­ბის­დაგ­ვა­რად თა­ნა­ბა­რი რა­ო­დე­ნო­ბით ინ­ფუ­ზო­რია-ქა­ლა­მა­ნე­ბი.
2. თი­თო­ე­ულ სინ­ჯა­რა­ში პი­პე­ტით ჩა­ას­ხით წყლით გან­ზა­ვე­ბუ­ლი აუდუ­ღა­რი რძე (სა­ჭი­როა ინ­ფუ­ზო­რი­ე­ბის გა­მო­საკ­ვე­ბად).
3. სინ­ჯა­რებს გა­უ­კე­თეთ ბამ­ბის სა­ცო­ბი და მო­ა­თავ­სეთ გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბულ ტემ­პე­რა­ტუ­რა­ზე. მაგ:სით­ბო­ში, სი­ცი­ვე­ში (ფან­ჯ­რის რა­ფა­ზე).
4. წყლის თერ­მო­მეტ­რით გა­ზო­მეთ ტემ­პე­რა­ტუ­რა თი­თე­ულ სინ­ჯა­რა­ში, სხვა­ო­ბა არ უნ­და იყოს 10oC-ზე მე­ტი. მაგ 20o-25oC და მე­ო­რე­ში 100-15oC.
5. 1.5-2 კვი­რის შემ­დეგ და­აკ­ვირ­დით სინ­ჯა­რებს ლუ­პით.
6. ააგეთ სვე­ტო­ვა­ნი დი­აგ­რა­მა, რაც თვალ­სა­ჩი­ნოს გახ­დის 4 სინ­ჯა­რა­ში გამ­რავ­ლე­ბის ინ­ტენ­სი­ვო­ბის და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბას ტემ­პე­რა­ტუ­რა­ზე.
7. გა­ა­ნა­ლი­ზეთ შე­დე­გე­ბი და გა­ა­კე­თეთ დას­კ­ვ­ნა.

 

ცდის შე­დე­გი: სით­ბო­ში მო­თავ­სე­ბულ სინ­ჯა­რა­ში ინ­ფუ­ზო­რი­ე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა გა­ცი­ლე­ბით მე­ტი იქ­ნე­ბა, ვიდ­რე და­ბალ ტემ­პე­რა­ტუ­რა­ზე მყოფ სინ­ჯა­რა­ში. ე.ი. სი­ცი­ვე­ში გამ­რავ­ლე­ბის ინ­ტენ­სი­ვო­ბა კლე­ბუ­ლობს (გა­ყო­ფა ხდე­ბა ყო­ველ 24 სთ-ში). მა­თი რა­ო­დე­ნო­ბა ბევ­რად უფ­რო მე­ტი იქ­ნე­ბა, ვიდ­რე და­ბალ ტემ­პე­რა­ტუ­რა­ზე მო­თავ­სე­ბულ სინ­ჯა­რებ­ში. სი­ცი­ვე­ში გამ­რავ­ლე­ბის ინ­ტენ­სი­ვო­ბა იკ­ლებს.

 

შე­ნიშ­ვ­ნა: სა­სურ­ვე­ლია ჯგუ­ფებს მის­ცეთ და­ვა­ლე­ბა:

და­გეგ­მონ და ჩა­ა­ტა­რონ მსგავ­სი ცდა, რო­მე­ლიც შე­ა­მოწ­მებს ინ­ფუ­ზო­რია-ქა­ლა­მა­ნას გამ­რავ­ლე­ბის და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბას მჟა­ვა გა­რე­მო­ში. გა­მო­ი­ყე­ნონ pH ინ­დი­კა­ტო­რი.

 

ცდის გა­მა­ა­ნა­ლი­ზე­ბე­ლი კითხ­ვე­ბი:

1. რა გავ­ლე­ნას ახ­დენს ტემ­პე­რა­ტუ­რა ინ­ფუ­ზო­რია-ქა­ლა­მა­ნას გამ­რავ­ლე­ბის ინ­ტენ­სი­ვო­ბა­ზე? (მა­ღალ ტემ­პე­რა­ტუ­რა­ზე (25oC -30oC-მდე) ინ­ფუ­ზო­რი­ე­ბი სწრა­ფად მრავ­ლ­დე­ბი­ან (გა­ყო­ფა ხდე­ბა ყო­ველ 24 სა­ათ­ში), ხო­ლო და­ბალ ტემ­პე­რა­ტუ­რა­ზე გამ­რავ­ლე­ბის ინ­ტენ­სი­ვო­ბა კლე­ბუ­ლობს).

2. რო­მე­ლია მო­ცე­მულ ცდა­ში­და­მო­კი­დე­ბუ­ლი და და­მო­უ­კი­დე­ბე­ლი ცვლა­დე­ბი? (და­მო­კი­დე­ბუ­ლი ცვლა­დია ინ­ფუ­ზო­რი­ე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა, და­მო­უ­კი­დე­ბე­ლი ცვლა­დია ტემ­პე­რა­ტუ­რა).

3. რა და­ვად­გი­ნეთ კვლე­ვის შე­დე­გად? (მა­ღა­ლი ტემ­პე­რა­ტუ­რა (25-30oC) ზრდის გამ­რავ­ლე­ბის ინ­ტენ­სი­ვო­ბას, ხო­ლო და­ბალ ტემ­პე­რა­ტუ­რა­ზე (10-15oC) ხდე­ბა ტემ­პე­რა­ტუ­რა­ზე და­მო­კი­დე­ბუ­ლი სხვა­დას­ხ­ვა სა­სი­ცოცხ­ლო პრო­ცე­სე­ბის შე­ნე­ლე­ბა, მათ შო­რის გამ­რავ­ლე­ბის).

4. სინ­ჯა­რა­ში, სა­დაც ქა­ლა­მა­ნას ზრდა-გან­ვი­თა­რე­ბი­სათ­ვის ოპ­ტი­მა­ლუ­რი პი­რო­ბე­ბია, მო­ა­თავ­სეთ 8 ინ­დი­ვი­დი. გა­მოთ­ვა­ლეთ, რამ­დე­ნი ქა­ლა­მა­ნა იქ­ნე­ბა სინ­ჯა­რა­ში 5 დღის შემ­დეგ, თუ სა­არ­სე­ბო გა­რე­მო­ში ტემ­პე­რა­ტუ­რა 25-30oC-ის ტო­ლია (გა­ყო­ფა ხდე­ბა ყო­ველ 24 სა­ათ­ში. 8*2*5=80).

5. რო­გორ და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბაა ტემ­პე­რა­ტუ­რა­სა და ქა­ლა­მა­ნას გამ­რავ­ლე­ბის ინ­ტენ­სი­ვო­ბას შო­რის? (პირ­და­პი­რი).

 

ინ­ტერ­ნეტ­რე­სურ­სე­ბი:

ინ­ფუ­ზო­რი­ას გამ­რავ­ლე­ბა

http://www.yo­u­tu­be.com/watch?v=vnlkvquWXS8

http://www.yo­u­tu­be.com/watch?v=d3MqPerFU7I

http://www.yo­u­tu­be.com/watch?v=u63DmlTxpBk

 

კვლე­ვის უნარ-ჩვე­ვე­ბი:

აღ­ნიშ­ნუ­ლი ცდის სა­ფუძ­ველ­ზე მოს­წავ­ლე­ებს უყა­ლიბ­დე­ბათ მეც­ნი­ე­რუ­ლი კვლე­ვის შემ­დე­გი უნარ-ჩვე­ვე­ბი:

  • ცდის ჩა­ტა­რე­ბი­სა და შე­სა­ბა­მის მა­სა­ლის/აღ­ჭურ­ვი­ლო­ბის სა­თა­ნა­დო გა­მო­ყე­ნე­ბის უნა­რი უსაფ­რ­თხო­ე­ბის წე­სე­ბის დაც­ვით.
  • დაკ­ვირ­ვე­ბის უნა­რი.
  • მო­ნა­ცე­მე­ბის გა­ა­ნა­ლი­ზე­ბის და დას­კ­ვ­ნის გა­მო­ტა­ნის უნა­რე­ბი.
  • ცდის და­გეგ­მ­ვის და მიზ­ნის გან­საზღ­ვ­რის უნა­რი.